پارچه نخی: راهنمای جامع برای شناخت و انتخاب بهترین نوع

تاریخچه پارچه نخی: از ابتدا تا امروز

این پارچه یکی از قدیمی‌ترین و پرکاربردترین منسوجات در تاریخ بشریت است که قدمت آن به هزاران سال قبل بازمی‌گردد. اولین نشانه‌های استفاده از پنبه و تولید این پارچه به حدود 5000 سال قبل از میلاد در هند و پاکستان امروزی می‌رسد و به همین دلیل این پارچه را از قدیمی ترین منسوجات محبوب و مورد استفاده ی بشر به شمار می آورند .

مصریان باستان از پیشگامان تولید این پارچه بودند و توانستند تکنیک‌های پیشرفته‌ای برای بافت و رنگرزی آن ابداع کنند. در چین باستان نیز این پارچه جایگاه ویژه‌ای داشت و به عنوان کالایی ارزشمند مورد تجارت قرار می‌گرفت.

با وقوع انقلاب صنعتی در قرن 18، تولید این پارچه دگرگون شد. اختراع ماشین پنبه‌پاک‌کنی توسط الی ویتنی در سال 1793 و توسعه ماشین‌آلات بافندگی، تولید انبوه آن را ممکن ساخت و این پارچه را به کالایی در دسترس همگان تبدیل کرد.

ویژگی‌‌های منحصر به فرد پارچه نخی

این پارچه به دلیل ساختار الیاف طبیعی پنبه دارای ویژگی‌های منحصر به فردی است که آن را از سایر پارچه‌ها متمایز می‌کند که در این قسمت به شرح تعدادی از ویژگی های منحصر به فرد این پارچه می پردازیم .

1- ساختار میکروسکوپی الیاف :

الیاف پنبه از سلولز خالص تشکیل شده‌اند که به صورت مارپیچی به دور هم پیچیده‌اند. این ساختار باعث ایجاد خاصیت تنفس‌پذیری بالا در این پارچه می‌شود. هر الیاف پنبه از حدود 90% سلولز، 6% آب و 4% مواد معدنی و چربی‌های طبیعی تشکیل شده است.

2- خصوصیات فیزیکی :

پارچه نخی دارای وزن مخصوص 1.54 گرم بر سانتیمتر مکعب است که آن را به پارچه‌ای نسبتاً سبک تبدیل می‌کند. مقاومت کششی این پارچه در حالت خشک حدود 3-5 گرم بر دنیر و در حالت مرطوب 20% افزایش می‌یابد که نشان‌دهنده استحکام بالای آن است.

3- ویژگی‌های حسی :

این پارچه به دلیل سطح صاف و نرم الیاف، احساس راحتی و نرمی منحصر به فردی به پوست می‌دهد و در تماس با پوست ایجاد حساسیت نمی‌کند و برای افراد با پوست‌های حساس ایده‌آل است.

انواع پارچه نخی و تفاوت‌های آنها

این پارچه در انواع مختلفی تولید می‌شود که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند.

1. پارچه نخی ساده بافت (موسلین)

موسلین ساده‌ترین نوع این پارچه است که از بافت تار و پود ساده تشکیل شده است. پارچه موسلین سبک و نازک است و برای لباس‌های تابستانی، ملحفه و پرده کاربرد دارد.

ویژگی‌های کلیدی:

• وزن سبک (حدود 100-150 گرم بر متر مربع)
• قیمت مقرون به صرفه
• تنفس‌پذیری عالی

2. پارچه نخی پنبه‌ای جین

پارچه جین از پنبه‌های ضخیم و با دوام ساخته می‌شود و به دلیل بافت سارج معروف است. این پارچه برای شلوار جین، کت و وسایل منزل استفاده می‌شود.

ویژگی‌های کلیدی:

• ضخامت بالا (250-400 گرم بر متر مربع)
• استحکام کششی عالی
• مقاوم در برابر سایش

3. پارچه نخی پنبه‌ای حوله‌ای

این نوع پارچه دارای حلقه‌های کوچکی است که خاصیت جذب آب فوق‌العاده‌ای به آن می‌دهد. برای تولید حوله، روبالشتی و لباس‌های حمام استفاده می‌شود.

ویژگی‌های کلیدی:

• جذب آب بالا (تا 7 برابر وزن خود)
• نرمی و لطافت
• عایق حرارتی خوب

4. پارچه نخی پنبه‌ای ساتن

پارچه ساتن نخی با بافت خاص خود سطحی براق و صاف دارد. برای لباس‌های مجلسی، روتختی و پرده‌های لوکس استفاده می‌شود.

ویژگی‌های کلیدی:

• ظاهر لوکس و براق
• حس نرم و لطیف
• قابلیت رنگ‌پذیری عالی

مزایای استفاده از پارچه نخی

این پارچه به دلایل متعددی در سراسر جهان محبوبیت دارد. در این بخش به بررسی جامع مزایای این پارچه محبوب و پر کاربرد می‌پردازیم.

1. مزایای بهداشتی :

این پارچه به دلیل ساختار طبیعی خود از رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها جلوگیری می‌کند. تحقیقات نشان داده‌اند که این پارچه در مقایسه با الیاف مصنوعی تا 80% کمتر باکتری جذب می‌کند ، همپنین این پارچه از انواع پارچه های ضد حساسیت محسوب می شود و به همین دلیل برای ملحفه و یا پوشاک کودکان یا بیماران بسیار مناسب است .

2. مزایای زیست محیطی :

این پارچه کاملاً قابل تجزیه است و در مدت 5 ماه تا 1 سال در طبیعت تجزیه می‌شود. در حالی که پارچه‌های مصنوعی مانند پلی‌استر ممکن است تا 200 سال در محیط باقی بمانند.

3. مزایای حرارتی :

این پارچه در تابستان خنک و در زمستان گرم است. این ویژگی به دلیل ساختار لوله‌ای الیاف پنبه است که به عنوان عایق طبیعی عمل می‌کند و به همین دلیل این پارچه گزینه ی فوق العاده ای برای استفاده در فصل های بهار و تابستان است و همچنین برای استفاده در لباس های زیر و زیرپوش و استفاده در زیر پالتو و کاپشن مناسب است .

معایب احتمالی پارچه نخی

با وجود مزایای فراوان، این محصول معایبی نیز دارد که باید در نظر گرفته شود که در این قسمت به شرح مهم ترین معایب آن می پردازیم :

1. چروک‌پذیری :

این پارچه به دلیل ساختار سلولزی خود مستعد چروک شدن است. تحقیقات نشان می‌دهد این پارچه پس از شستشو تا 30% بیشتر از پارچه‌های مصنوعی چروک می‌شود.

2. جذب رطوبت بالا :

در حالی که جذب رطوبت یک مزیت محسوب می‌شود، در برخی شرایط مانند ورزش‌های سنگین ممکن است باعث ناراحتی شود زیرا این پارچه تا 27 برابر وزن خود آب جذب می‌کند.

3. کاهش استحکام در حالت مرطوب :

برخلاف تصور عامه، این پارچه در حالت مرطوب حدود 20% از استحکام خود را از دست می‌دهد که نیاز به مراقبت ویژه در شستشو دارد.

کاربردهای گسترده پارچه نخی

این پارچه به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد خود در صنایع مختلف کاربرد دارد و مناسب استفاده در بازه ی بزرگی از صنایع می باشد .

کاربردهای گسترده و محبوبیت این پارچه در زمینه پوشاک :

از این پارچه برای تولید انواع تیشرت، بلوز، شلوار، لباس زیر، لباس خواب و لباس کودکان استفاده می‌شود. حدود 60% از پوشاک جهانی از این جنس پارچه تولید می‌شود و این پارچه به دلیل راحتی و ویژگی های منحصر به فرد خود در زمینه پوشاک و البسه از محبوبیت زیادی در سر تا سر دنیا برخوردار است .

کاربردهای خانگی :

ملحفه، روبالشی، روتختی، پرده، حوله و دستمال‌های آشپزخانه از مهم‌ترین محصولات خانگی تولید شده از این پارچه هستند.

کاربردهای پزشکی :

به دلیل استریل‌پذیری بالا، این پارچه در تولید گاز پزشکی، باند، ماسک و لباس‌های بیمارستانی استفاده می‌شود.

نحوه تشخیص پارچه نخی اصل

تشخیص پارچه نخی خالص از ترکیبات مصنوعی نیاز به دقت دارد.

تست سوختن برای تشخیص پارچه نخی

تکه‌ای کوچک از پارچه را آتش بزنید. پارچه نخی خالص به آرامی می‌سوزد، بویی شبیه کاغذ سوخته دارد و خاکستری نرم بر جای می‌گذارد ، این روش یکی از روش های تشخیص نوع اصیل این پارچه از انواع فیک آن می باشد .

تست لمسی برای تشخیص اصالت این پارچه

پارچه نخی اصل در لمس نرم است اما کمی زبری طبیعی دارد. پارچه‌های مصنوعی معمولاً بیش از حد صاف یا لغزنده هستند و بافت آن ها نسبت به نوع اصیل این پارچه به وضوح متفوت و قابل تمایز است .

روش‌های مراقبت و شستشوی پارچه نخی

مراقبت صحیح از پارچه نخی عمر آن را افزایش می‌دهد و لازم است تمهیداتی که در زیر شرح دادیم را برای حفظ کیفیت و طول عمر هر چه بیشتر این پارچه در نظر گرفته شود .

1- دمای مناسب شستشو :

دمای ایده‌آل برای شستشوی این پارچه 30-40 درجه سانتی‌گراد است. شستشو در دمای بالاتر ممکن است باعث جمع شدن پارچه شود و از کیفیت آن بکاهد یا تا حدی موجب آبرفت شود .

2- نحوه خشک کردن :

این پارچه را در سایه خشک کنید و از قرار دادن آن در زیر نور مستقیم آفتاب خودداری کنید زیرا نور مستقیم خورشید باعث زرد شدن و کاهش استحکام الیاف می‌شود و طول عمر آن را کاهش می دهد .

سوالات متداول درباره پارچه نخی